مقدمه
سال هاست که زندگی همه ما آدم ها با باتری ها گره خورده است. از همان اولین باری که ابتدایی ترین نوع باتری ها اختراع شد، مشخص بود که این محصول در زندگی انسان انقلابی ایجاد خواهد کرد.
به جرات می توان گفت که هیچکس در این کره خاکی نیست که بتواند ادعا کند تا حالا سر و کاری با باتری ها نداشته است. به خصوص در سالیان گذشته که به طور گسترده گوشی های موبایل و لپ تاپ ها به استفاده عام مردم رسیده اند، هر روزه به باتری ها نیاز پیدا کرده ایم و بدون آن ها زندگیمان متصور نیست.
از همان اول شاید بتوان گفت که بزرگترین مشکل ما با باتری ها، خالی شدن شارژ آن ها بوده و هست. برای این مهم بسیار کوشیده اند و به مرور زمان باتری هایی با ظرفیت بالا و تکنولوژی های شارژ سریع را ابداع نموده اند تا کمی شرایط زندگی هموار تر شود.
به خواب رفتن باتری و شوک دادن باتری موبایل
باتری ها هم ممکن است مثل انسان ها به خواب یا کما بروند و برای احیا کردنشان شوک دادن باتری موبایل نیاز است!
شاید دیده باشید که بعد از مدتی، عملکرد باتری گوشی تان کم شده و زود شارژ خالی می کند و در کل کارایی گذشته را ندارد. اگر از گوشی خود برای مدتی استفاده نکنید، باتری موبایلتان به خواب خواهد رفت.
احتمالا اول به فکر تعویض یا معدوم کردن گوشی تان بیفتید؛ اما شاید دور انداختن آن همیشه ایده خوبی نباشد. گاهی باید به ادامه زندگی باتری ها امیدوار بود. چگونه؟ با شوک دادن باتری موبایل!
بهتر است اول سری به انواع باتری های موبایل بزنیم تا با نحوه کار و برخورد با آنها بیشتر آشنا شویم.
انواع باتری موبایل
نیکل کادمیومی (Nickel Cadmium)
باتری های نیکل کادمیومی را میتوان به عنوان اولین نسل از باتری های پرتابل و قابل شارژ معرفی کرد. امروزه دیگر تولید نمی شوند و جای خود را به نسل جوان داده اند.
مشکل آن ها کوتاه تر شدن عمرشان با هربار شارژ کردن و داغ شدن بیش از حد بود. همچنین ف سمی کادمیوم برای محیط زیست خطرناک است و بازیافت آن با چالش هایی روبرو بود.
نیکل هیدرید ف ( Nickel Metal Hydride)
این باتری ها به نسبت جدیدترند و ظرفیتی تقریبا سه برابر بیشتر از باتری های نیکل کادمیوم دارند.
این باتری ها ف سمی کادمیوم را نداشتند و نسبت به گذشته کمی سبک تر و باریکتر طراحی شده بودند. نسبت به نسل قبلی سریعتر شارژ می شدند اما همچنان مشکل کاهش ظرفیت موجود بود. مشکل جدیدی که در پی داشتند، سریع شارژ خالی کردن بود!
لیتیوم یونی (Lithium Ion)
به نسبت به باتری های قدیمی تر مثل نیکل کادمیوم، حجم و وزن کمتری دارند و در مقابل انرژی بسیار بیشتری ذخیره می کنند.
در مقایسه با آن ها مشکل اساسی که دارند، ایمنی پایینشان است. باتری های لیتیم یونی خطر آتش سوزی را به همراه دارند. با افزایش استفاده و همه گیری گوشی های موبایل مدرن تر و پیشرفته تر، نیاز به این باتری ها به دلیل ظرفیت بیشتر و وزن کمتر بسیار به چشم می آمد.
در این باتری ها مشکل دشارژ شدن حل شده بود و دیگر با هر بار شارژ کردن مقداری از ظرفیت باتری از دست نمیرفت. اگر باتری های لیتیم یونی تولید نمی شدند، هرگز این سیل عظیم از همه گیری موبایل را در بین افراد دنیا شاهد نمی بودیم.
لیتیوم پلیمری (Lithium Polymer)
جدیدترین نوع باتری های موجود، باتری های لیتیم پلیمری هستند. وزن بسیار کم در کنار قدرت و مقاومت بالا این باتری ها را بی رقیب کرده است.
این باتری ها توانایی نگهداری شارژ بسیار بیشتری نسبت به سایر باتری ها دارند. گفته می شود که کارایی لیتیم پلیمر تا 50 درصد بیشتر از انواع دیگر باتری است. همچنین برای رفع مشکل آتش سوزی و اشتعال باتری های لیتیم یونی، چاره ای که اندیشیده شده، پوشش محکمی به دور آن است.
این باتری ها با توجه به کارایی بهتر از همه لحاظ، به دلیل به صرفه نبودن و گران بودنشان، متاسفانه هنوز به صورت تولید انبوه در نیامده اند. شرکت اپل در برخی محصولات پرچمدار و قدرتمند خود از این نوع باتری استفاده می کند که البته آن ها را با قیمت بیشتری هم به فروش می رساند.
شوک دادن باتری موبایل باید چه زمانی انجام شود؟
گفتیم که خاموش بودن و فعالیت نکردن گوشی برای مدتی، ممکن است باعث به خواب رفتگی باتری آن شود. اما نمی توان برای هر گوشی که چند روز خواب بوده، شوک دادن باتری موبایل انجام داد!
برای اینکه بخواهیم شوک دادن باتری موبایل را انجام دهیم، ابتدا باید متوجه کاهش عملکرد یا خرابی باتری آن شویم. سپس باید ولتاژ باتری را با دستگاه های مخصوص بسنجیم. اگر این ولتاژ کمتر از 3.7 ولت بود، احتمالا باید به فکر شوک دادن باتری موبایل بیفتید!
انواع روش های شوک دادن باتری موبایل
منجمد کردن و در یخچال گذاشتن باتری
این روش بیشتر مناسب باتری های نیکل کادمیومی و نیکل متال هیدریدی است. اگر باتری موبایل شما از این دسته باتری هاست، امتحان این روش ضرری ندارد.
اما به خاطر داشته باشید که هرگز باتری های لیتیومی را در یخچال یا فریزر نگذارید!
اتفاقات مثبتی که در این روش می افتد به شرح زیر است:
الکترولیت کریستالیزه شده، با فریز کردن، به حالت ژلی خود باز می گردد و ظرفیت باتری تا حدی احیا می شود.
همچنین حرکت الکترون های آزاد کند شده و باعث کاهش جریان الکتریسیته و تخلیه سریع باتری می شود.
این روش در مورد باتری هایی که خیلی فرسوده نباشند احتمال خیلی زیاد جواب می دهد. فقط باید مراقب باشید که باتری مرطوب نباشد و منفذی بر روی آن وجود نداشته باشد.
شوک دادن باتری موبایل با استفاده از ولتاژ بالا
این روش بیشتر مختص باتری های لیتیومی است. در صورتی که باتری گوشی ماه ها بلا استفاده باقی بماند، احتمالا به خواب خواهد رفت و با با شوک دادن باتری موبایل به وسیله الکتریسیته، می توان آن را از خواب زمستانی بیرون آورد.
این روش بسیار خطرناک تلقی می شود و باید تمام نکات ایمنی لحاظ شده و از تجهیزات ایمنی مثلا دستکش و عینک محافظ استفاده شود. چرا که با افزایش ولتاژ بیش از حد یا به اصطلاح Over Voltage، باتری می تواند منفجر شود.
ولتاژ باتری های عادی معمولا 3.6 و یا 4.2 ولت هستند. ولتاژ شارژ باید چیزی حدود 1.5 تا 2 برابر آن باشد. همچنین زمانی که ولتاژ بالاتر متصل است، بسیار مهم است. این زمان بسته به ظرفیت باتری متغیر خواهد بود.
این روش هم مانند متد قبلی، بر روی باتری های بسیار کهنه کارآمد نخواهد بود. به قولی، خواب را می توان بیدار کرد اما مرده را نمی توان زنده کرد!
تعویض برخی سلول های باتری های چند سلولی
یکی از دلایلی که باتری ها از کار می افتند، خراب شدن یک یا چند سلول از سلول های باتری است. تنها راهکار برای این مشکل، تعویض سلول های معیوب باتری است.
این کار هم باید توسط متخصص انجام شود چرا که لحیم کاری آن نیاز به تخصص دارد. همچنین بعضی باتری ها به راحتی باز نمی شوند و اشتباه باز کردن آن ها ممکن است باعث سوراخ و منفجر شدن آن شود. نکاتی که در این روش موجود است شامل توضیحات ذیل می باشد:
سلولهای تعویضی باید مشابه سلول فابریک باشند؛ یعنی لیتیم یونی بجای لیتیم یونی و لیتیم پلیمری بجای لیتیم پلیمری!
برای سلول های جایگزین می توان از سلول هم ظرفیت یا با ظرفیت بالاتر استفاده نمود.
شوک دادن باتری موبایل به روش شارژ و تخلیه شارژ
یکی از توصیه هایی که به کاربران گوشی های موبایل می شود، ریکاوری کردن باتری به صورت ماهانه است. یعنی ماهی یک بار گوشی بگذارید شارژ گوشیتان کامل خالی شود و سپس به مدت 48 ساعت آن را به شارژ بزنید.
گاهی وقت ها موبایل یا تبلت یا لپ تاپ شما به درستی و طبق قاعده نمی تواند شارژ نگه دارد. شاید با یک ریکاوری ساده بتوان آن را دوباره به زندگی سابق برگرداند.
این روش ها هیچ کدام صد درصد تضمینی نیستند و ممکن است از آن ها جوابی نگیرید که کاملا طبیعی است. اگر به هر دلیلی باتری شما با این روش اصلاح نشد، احتمالا مشکل از جای دیگری است و یا شاید هم باید به فکر یک باتری جدید بیفتید.
احیای باتری موبایل با استفاده از لامپ
در این روش که یک نوع شوک دادن باتری موبایل حساب می آید، بجای وسایل تخصصی از وسایل دم دستی تر مثل لامپ استفاده می کنیم.
برای این کار باید یک لامپ 1.5 ولتی و دو قطعه سیم دارای عایق داشته باشیم. روش کار بدین صورت است که ابتدا باید بگذارید گوشیتان 100 درصد شارژ شود. سپس می خواهیم با باتری لامپ را روشن کنیم!
توسط سیم ها باید باتری را به لامپ متصل کنیم. یک قطعه به سر مثبت باتری و قطعه دیگری را به سر منفی آن وصل میکنیم. خواهیم دید که لامپ روشن می شود. تا زمانی که باتری خالی شده و لامپ خاموش شود این دو را متصل نگه می داریم.
پس از این، دوباره باتری را به شارژ زده و تا 100 درصد شدن آن صبر می کنیم. این کار به احیای باتری موبایل شما کمک می کند و ممکن است نیازی به تعویض آن نداشته باشید.
شوک دادن باتری موبایل با استفاده از یک باتری دیگر
مطمئنا لفظ باتری به باتری کردن برای باتری خودروهایی که باتریشان خالی کرده است را شنیده اید. این روش هم درست به همان صورت انجام می شود.
از شارژ یک باتری برای باتری دیگر استفاده می کنیم. باتری دهنده که برای احیای باتری مورد نظر شما استفاده می شود باید حداکثر 9 ولت باشد و نه بیشتر.
توجه داشته باشید که ولتاژ هر چقدر بیشتر باشد باعث نمی شود که شوک دادن باتری موبایل شما کارآمد تر شود؛ بلکه فقط باعث آسیب به باتری و افزایش احتمال انفجار آن می شود.
برای این کار بهتر است سری به متخصصین این امر بزنید چون کار خطرناکی است. همچنین برای سیم ها نیز باید از سیم های دارای روکش عایق استفاده شود.